Bioloqlar Şirkəti tərəfindən

Robert Egan tərəfindən redaktə edilmişdir

 Redaktorların qeydləriPoquott, Lonq-Aylend, Nyu-York, ABŞ-da erkək tüklü ağacdələn. Kredit: Wolfgang Wander , CC BY-SA 3.0

Ağacdələnlər bir yumruq yığır, odunu həddindən artıq güclə döyür və 400 qrama qədər yavaşlamalar yaşayır. İndi tədqiqatçılar Journal of Experimental Biology- də aşkar edirlər ki, qazma ağacdələnləri başlarını, boyunlarını, qarınlarını və quyruq əzələlərini bərkidərək, ağaca vurduqları zaman bədənlərini sərt tutmaq üçün özlərini çəkiclərə çevirir, hər zərbəni omba əyilmə və ön boyun əzələləri ilə idarə edirlər.

Bundan əlavə, onlar kəşf etdilər ki, quşlar atış edərkən əsas əzələləri sabitləşdirmək üçün səs-küylə homurdanan ace tennis ulduzları kimi ağaca hər dəfə vurduqlarında nəfəslərini hərəkətləri ilə sinxronlaşdırırlar. Tədqiqat qrupuna Nikolas Antonson, Metyu Fuxjager, Stiven Oqunbiyi, Margot Champigneulle və Thomas Roberts (hamısı Brown Universitetində, ABŞ) və quş mahnıları üzrə mütəxəssis Franz Goller (Münster Universiteti, Almaniya) daxil idi.

Ağacdələnlərin qazma zamanı əzələlərini necə istifadə etdiyini öyrənmək üçün komanda səkkiz vəhşi tüklü ağacdələnləri yumşaq bir şəkildə tutdu və 3 gün ərzində quşları yüksək sürətli video ilə lentə aldı, onların qazma zamanı və bərk ağac parçasına toxunduqlarını qeyd etdi.

Bundan əlavə, alimlər quşların dimdiyi ilə döyülərkən nə vaxt büzüldüklərini müəyyən etmək üçün quşların baş, boyun, qarın, quyruq və ayaq əzələlərindəki elektrik siqnallarını ölçdülər.

Tədqiqatçılar həmçinin altı quşun tənəffüs yollarının bir hissəsində hava təzyiqini və onlardan ikisinin səs qutularından çıxardıqları havanın miqdarını qeydə alıblar ki, quşları vəhşi təbiətdə evlərinə qaytarmazdan əvvəl nəfəslərini izlədilər.

Məlumatı birləşdirən komanda, quşları dimdiklə ağaca sürdükləri zaman irəli itələyərək, omba fleksiyasının və ön boyun əzələlərinin vacib olduğunu başa düşdü.

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?gdpr=0&us_privacy=1—&gpp_sid=-1&client=ca-pub-0536483524803400&output=html&h=280&slotname=8188791252&adk=1645945215&adf=308666314&pi=t.ma~as.8188791252&w=750&fwrn=4&fwrnh=0&lmt=1762511568&rafmt=1&armr=3&format=750×280&url=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fnews%2F2025-11-woodpeckers-grunt-brace-bodies-athletes.html&fwr=0&rpe=1&resp_fmts=3&wgl=1&aieuf=1&aicrs=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTkuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTQxLjAuNzM5MC4xMjMiLG51bGwsMCxudWxsLCI2NCIsW1siR29vZ2xlIENocm9tZSIsIjE0MS4wLjczOTAuMTIzIl0sWyJOb3Q_QV9CcmFuZCIsIjguMC4wLjAiXSxbIkNocm9taXVtIiwiMTQxLjAuNzM5MC4xMjMiXV0sMF0.&abgtt=6&dt=1762511568764&bpp=1&bdt=198&idt=53&shv=r20251105&mjsv=m202511030101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Df22668bce9793ae4%3AT%3D1735196613%3ART%3D1762511509%3AS%3DALNI_Mb4Xpwl1SO1AcvqroR6xccDm_sheQ&gpic=UID%3D00000f7c5320f40b%3AT%3D1735196613%3ART%3D1762511509%3AS%3DALNI_Mb1dz_DHiT2yDzXLMaB9CDkQl4XGg&eo_id_str=ID%3D1241933dda87baba%3AT%3D1750839581%3ART%3D1762511509%3AS%3DAA-AfjZwPuiSAour3k16ZA1JtXua&prev_fmts=0x0&nras=1&correlator=6999773016107&frm=20&pv=1&rplot=4&u_tz=240&u_his=3&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1032&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=448&ady=2161&biw=1905&bih=945&scr_x=0&scr_y=0&eid=31095105%2C31095561%2C31095609%2C95376241%2C95376902%2C95344791%2C95376120&oid=2&pvsid=930632113368259&tmod=1640530594&uas=0&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fphys.org%2F&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C0%2C1920%2C1032%2C1920%2C945&vis=1&rsz=%7C%7CpeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&plas=164x742_l%7C164x742_r&bz=1&td=1&tdf=2&psd=W251bGwsbnVsbCxudWxsLDNd&nt=1&ifi=2&uci=a!2&btvi=1&fsb=1&dtd=168

“Eyni zamanda, digər əzələlər də dəstəkləyici rol oynayırlar” deyən Antonson, quşların başlarını arxaya əydiklərini və kəllə dibində və boyun arxasında yerləşən üç əzələ ilə birləşdiklərini izah edir.

Bundan əlavə, quşlar qarın əzələləri ilə bədənlərini sabitləşdirdilər və zərbə anında bədəni ağaca lövbərləmək üçün ombanı sabitləşdirmək üçün istifadə etməzdən əvvəl quyruq əzələsini əyərək zərbəyə hazırlaşdılar.

Əslində, tüylü ağacdələnlər dimdiklərini ağaca sürtmək üçün özlərini çəkicə çevirmək üçün bədənlərini bərkidirlər.

Ancaq ağacdələnlər sadəcə bir vuruş möcüzəsi deyil, quşlar mesaj göndərmək üçün sərt qazma və ya daha yumşaq toxunmalarından asılı olaraq təsirlərinin gücünü tənzimləyirlər. Komanda, ağacdələnlər dimdikcə əzələ daralma gücünü müqayisə etdi və quşlar qazarkən ön omba əyilmə əzələsinin daha sərt büzüldüyünü – daha sərt zərbə vurduqda – daha yumşaq vurduqda azaldığını gördü.

Nəhayət, komanda diqqətini ağacdələnlərin tənəffüs formalarına yönəltdi və gördü ki, quşlar dimdiyi ağaca dəyən kimi, güclə nəfəs aldılar.

Antonson deyir ki, “Bu cür tənəffüs nümunəsi gövdə əzələlərinin daha çox daralmasına səbəb olur” və əlavə etdi ki, gurultu hər zərbənin gücünü effektiv şəkildə artırır.

Komanda həmçinin başa düşdü ki, quşlar saniyədə 13 zərbəyə qədər daha yumşaq vurduqları üçün hər zərbə ilə nəfəslərini mükəmməl sinxronlaşdırdılar, hər sürətli zərbə arasında mini-nəfəs (~40 ms) nəfəs aldılar.

Ağacdələnlər çəkic kimi qazma və tıqqıltı zamanı dimdiklərinin ucundan quyruğuna kimi bütün bədənlərini işlədirlər, lakin tennisçilərdən fərqli olaraq onların xırıltıları nağara səsi ilə boğulur.

Daha çox məlumat: Hərəkət və nəfəs almanın sinir-əzələ koordinasiyası ağacdələn qazma üçün çəkic kimi mexanizm yaradır, Eksperimental Biologiya jurnalı (2025). DOI: 10.1242/jeb.251167

Jurnal məlumatı: Eksperimental Biologiya jurnalı 

Bioloqlar Şirkəti tərəfindən təmin edilmişdir