Qulaqlarınızı hərəkət etdirə bilsəniz, uzaq əcdadlarımızın yaxından dinləməsinə kömək edən əzələlərdən istifadə edə bilərsiniz. Bu aurikulyar əzələlər qulaq pərdələrinə səs ötürən qulağın pinnasının və ya qulağın qabığının formasını dəyişdirməyə kömək etdi.

Milyonlarla il əvvəl əcdadlarımız onlardan istifadə etməyi dayandırdılar, buna görə də insanların qulaq əzələləri yalnız kövrəkdir. Ancaq indi bu əzələlərin funksiyasını araşdıran elm adamları, bir-biri ilə rəqabət aparan səsləri dinləməyə çalışdığımız zaman onların aktivləşdiyini aşkar etdilər.

Saarland Universitetindən Andreas Schröer, Neuroscience Sərhədlərində tədqiqatın ilk müəllifi , “Aurikülü kəllə və baş dərisi ilə birləşdirən və qulaqların tərpənməsi üçün vacib olan üç böyük əzələ var” dedi.

“Bu əzələlər, xüsusilə də üstün qulaq əzələsi, zəhmətli dinləmə tapşırıqları zamanı artan fəaliyyət nümayiş etdirir. Bu onu göstərir ki, bu əzələlər təkcə refleks kimi deyil, potensial olaraq diqqəti yönəltmə mexanizminin bir hissəsi kimi, xüsusən də çətin eşitmə mühitlərində iştirak edirlər.”

Qulaqlarınızı sıxmaq

Öz-özünə bildirilən tədbirlər olmadan birinin nə qədər ağır qulaq asdığını yoxlamaq çətindir. Lakin əzələdəki elektrik fəaliyyətini ölçən elektromiyoqrafiya qulaqcıq əzələlərində yaxından dinləmə ilə əlaqəli fəaliyyəti müəyyən etməyə kömək edə bilər.

Oxşar tədqiqatlar artıq göstərmişdir ki, ən böyük əzələlər, arxa və yuxarı qulaq əzələləri, diqqətli dinləmə zamanı reaksiya verirlər. Qulaqları yuxarı və arxaya çəkdiklərinə görə, səsləri tutmaq üçün pinnanın hərəkətində iştirak etmiş olduqları ehtimal edilir.

“Bunların kövrək hala gəlməsinin dəqiq səbəbini söyləmək çətindir, çünki əcdadlarımız bu qabiliyyəti təxminən 25 milyon il əvvəl itirmişlər” dedi Schröer. “Mümkün bir izahat ola bilər ki, qulaqları hərəkət etdirmək üçün təkamül təzyiqi dayandı, çünki görmə və səs sistemlərimizlə daha təcrübəli olduq.”

Daha çətin dinləmə tapşırıqları zamanı bu əzələlərin daha aktiv olub-olmadığını yoxlamaq üçün alimlər eşitmə problemi olmayan 20 nəfəri işə cəlb ediblər. Onlar iştirakçıların qulaq əzələlərinə elektrodlar tətbiq edib, sonra onlara audiokitab oxuyub və onların qarşısında və ya arxasında olan dinamiklərdən yayındıran podkastlar səsləndiriblər. Hər bir iştirakçı üç müxtəlif çətinlik səviyyəsini əhatə edən 12 beş dəqiqəlik sınaqdan keçdi.

Asan rejimdə podkast audiokitabdan daha sakit idi və natiqin səsi audiokitabdan daha güclü kontrast idi. Daha iki çətin rejim yaratmaq üçün alimlər daha çox audiokitab kimi səslənən və yayındırıcıların səsini artıran podkast əlavə ediblər. Bununla belə, tədqiqatçılar ən çətin şərtləri belə əldə etmək üçün diqqətli idilər: iştirakçılar təslim olsalar, heç bir fizioloji səy qeydə alınmayacaq.

Sonra elm adamları iştirakçılardan səy səviyyələrini qiymətləndirməyi və hər sınaqda audiokitabın ipini nə qədər tez itirdiklərini təxmin etməyi xahiş etdilər. Onlar həmçinin iştirakçılara audiokitabın məzmunu ilə bağlı sorğular keçiriblər.

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-0536483524803400&output=html&h=188&slotname=8188791252&adk=1687169288&adf=4054963813&pi=t.ma~as.8188791252&w=750&abgtt=6&fwrn=4&lmt=1738310855&rafmt=11&format=750×188&url=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fnews%2F2025-01-ear-muscle-thought-humans-didnt.html&wgl=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTkuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTMyLjAuNjgzNC4xNjAiLG51bGwsMCxudWxsLCI2NCIsW1siTm90IEEoQnJhbmQiLCI4LjAuMC4wIl0sWyJDaHJvbWl1bSIsIjEzMi4wLjY4MzQuMTYwIl0sWyJHb29nbGUgQ2hyb21lIiwiMTMyLjAuNjgzNC4xNjAiXV0sMF0.&dt=1738310855531&bpp=1&bdt=79&idt=72&shv=r20250129&mjsv=m202501270101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Df22668bce9793ae4%3AT%3D1735196613%3ART%3D1738310568%3AS%3DALNI_Mb4Xpwl1SO1AcvqroR6xccDm_sheQ&gpic=UID%3D00000f7c5320f40b%3AT%3D1735196613%3ART%3D1738310568%3AS%3DALNI_Mb1dz_DHiT2yDzXLMaB9CDkQl4XGg&eo_id_str=ID%3Dcdf7f2f01784f52d%3AT%3D1735196613%3ART%3D1738310568%3AS%3DAA-Afjb8kbeupLLyQ0QHQmZxpM4v&prev_fmts=0x0&nras=1&correlator=2494989601403&frm=20&pv=1&rplot=4&u_tz=240&u_his=3&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1032&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=447&ady=2637&biw=1903&bih=945&scr_x=0&scr_y=0&eid=95348683%2C95349948%2C31088669%2C31090068%2C31090016%2C95347432&oid=2&pvsid=839230319637258&tmod=2122221295&uas=0&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fphys.org%2F&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C0%2C1920%2C1032%2C1920%2C945&vis=1&rsz=%7C%7CpeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&bz=1&td=1&tdf=2&psd=W251bGwsbnVsbCxudWxsLDNd&nt=1&ifi=2&uci=a!2&btvi=1&fsb=1&dtd=75

Eşitmə

Alimlər iki qulaq əzələsinin fərqli şərtlərə fərqli reaksiya verdiyini aşkar etdilər. Arxa qulaq əzələləri istiqamət dəyişikliyinə, yuxarı qulaq əzələləri isə tapşırığın çətinlik səviyyəsinə reaksiya verdi.

İştirakçıların öz hesabatlarında göstərdikləri səy ölçüləri və audiokitabın izini nə qədər tez itirmələri tapşırığın çətinliyinə uyğun olaraq yüksəldi və audiokitab haqqında suallara cavablarının dəqiqliyi orta və çətin rejim arasında nəzərəçarpacaq dərəcədə aşağı düşdü.

Bu, yuxarı qulaq əzələlərinin fəaliyyət səviyyələri ilə əlaqələndirilir: orta rejimdə asan rejimdə olduğundan daha çox aktivləşmədilər, lakin çətin rejimdə çox aktiv idilər. Bu, yuxarı qulaqcıq əzələlərinin fəaliyyətinin dinləmə səyinin obyektiv ölçüsünü təmin edə biləcəyini göstərir, baxmayaraq ki, əzələ fəaliyyətinin insanların eşitməsinə kömək edib-etmədiyi bəlli deyil.

“Qeyd etdiyimiz siqnallar tərəfindən yaradıla bilən qulaq hərəkətləri o qədər kiçikdir ki, yəqin ki, heç bir faydası yoxdur” dedi Schröer.

“Bununla belə, qulaqcıq özü səsləri lokallaşdırmaq qabiliyyətimizə kömək edir. Beləliklə, aurikulomotor sistemimiz 25 milyon il köhnəldikdən sonra, yəqin ki, əlindən gələni etməyə çalışır, lakin çox şey əldə etmir.”

Alimlər qeyd ediblər ki, bu nəticələri təsdiqləmək və praktiki tətbiqlər hazırlamaq üçün daha çox iş aparılmalıdır. Bir çox eşitmə tədqiqatları kimi, onların nümunəsi nisbətən kiçik idi və eşitmə problemi olmayan gənclərdən ibarət idi . Daha real şəraitdə daha böyük, daha müxtəlif iştirakçı qruplarına ehtiyac var.

” Əzələ gərginliyinin özünün və ya qulağın kiçik hərəkətlərinin səsin ötürülməsinə mümkün təsirlərini araşdırmaq gələcəkdə etmək istədiyimiz bir şeydir” dedi Schröer.

“Bu amillərin eşitmə qüsuru olan insanlardakı təsirini araşdırmaq da maraqlı olardı.”

Daha çox məlumat: Vestigial Auriculomotor Sistemində Zəhmətli Dinləmənin Elektromioqrafik Əlaqələri, Neyrologiyada Sərhədlər (2025). DOI: 10.3389/fnins.2024.1462507

Jurnal məlumatı: Neyrologiyada sərhədlər 

Sərhədlər tərəfindən təmin edilmişdir