Quşlar ünsiyyət qurmaq üçün səslər çıxarır, istər potensial yoldaş tapmaq, istər yırtıcılardan qorunmaq, istərsə də sadəcə zövq üçün oxumaq.

Lakin onların çıxardıqları səslərin hədsiz müxtəlifliyinə kömək edən şərtlər yaxşı başa düşülmür. Viskonsin-Madison Universitetinin tədqiqatçıları dünyanın hər yerindən 100 000-dən çox səs yazısından istifadə edərək quşların səslərinə təsir edən amillərlə bağlı ilk qlobal araşdırma aparıblar. Proceedings of the Royal Society B jurnalında bu yaxınlarda dərc edilən yeni araşdırma , quşların nə üçün müəyyən səs-küylər çıxardığı və hansı tezlikdə olduğuna dair aydın nümunələri ortaya qoydu.

Yaşayış yerinin, coğrafiyanın, bədən ölçüsünün və dimdik formasının quş səslərinin əmələ gəlməsində rolu ilə bağlı fərziyyələr əvvəllər kiçik miqyasda sınaqdan keçirilmişdir. Lakin Meşə və Vəhşi Təbiət Ekologiyası Departamentində və Nelson Ətraf Mühitin Tədqiqatları İnstitutunda professor Zuzana Buřivalova ilə işləyən UW-Madison doktorantı HS Sathya Chandra Sagar, onların qlobal miqyasda dayanıb-dayanmadığını görmək istədi.

Sagar bütün dünyada insanlar tərəfindən çəkilmiş quş səslərinin audio yazılarını təhlil etdi və xeno-canto adlı quş müşahidə anbarına təqdim etdi. Təhlil edilən qeydlər məlum quş növlərinin 77%-ni təşkil edirdi .

Tədqiqatın əsas nəticələrinə aşağıdakılar daxildir:

• Quş növlərinin yaşayış yerləri gözlənilməz şəkildə çıxara biləcəkləri səslərin tezliyinə təsir göstərir. Məsələn, çoxlu su axını olan ekosistemlərdə daha aşağı tezlikdə baş verən daimi ağ səs-küy var. Belə hallarda, tədqiqatçılar tapdılar ki, quşlar daha yüksək tezlikli səslər çıxarmağa meyllidirlər, ehtimal ki, suda boğulmayacaqlar.
• Eyni enliklərdə yaşayan quş növləri oxşar səslər çıxarır. Bu nümunəni qlobal miqyasda müşahidə etmək quş səslərinin təkamül hekayəsində tapmacanın vacib bir parçasıdır. Bu, quş səslərinə təsir edən coğrafi yerin aspektləri ilə bağlı əlavə tədqiqatlara ilham verə bilər.
• Quşun dimdiyi forması və bədən kütləsi vacibdir. Ümumiyyətlə, kiçik quşlar daha yüksək tezlikli səslər, böyük quşlar isə aşağı tezlikli səslər yaradır. Qlobal təhlil bu fərziyyənin doğruluğunu sübut etməklə yanaşı, dimdiyi forması, bədən kütləsi və səs arasındakı əlaqənin təbiəti haqqında yeni məlumatlar da əlavə etdi.
• Daha kiçik quş növləri qorunma mexanizmi kimi səs çıxara biləcəkləri daha geniş tezlik diapazonuna malikdirlər. Daha kiçik, daha həssas quşlar bir sıra səslər çıxara bilməkdən faydalana bilərlər. Daha yüksək tezliklər onlara eyni cinsdən olan quşlarla ünsiyyət qurmağa kömək edə bilər, aşağı tezliklər isə kamuflyaj rolunu oynaya bilər, potensial təhlükələri aldadaraq, onların əslində olduğundan daha böyük və daha az həssas olduqlarını düşünürlər.

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-0536483524803400&output=html&h=188&slotname=8188791252&adk=1687169288&adf=4054963813&pi=t.ma~as.8188791252&w=750&abgtt=6&fwrn=4&lmt=1736401957&rafmt=11&format=750×188&url=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fnews%2F2025-01-birds-underlying-factors.html&wgl=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTkuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTMxLjAuNjc3OC4yNjYiLG51bGwsMCxudWxsLCI2NCIsW1siR29vZ2xlIENocm9tZSIsIjEzMS4wLjY3NzguMjY2Il0sWyJDaHJvbWl1bSIsIjEzMS4wLjY3NzguMjY2Il0sWyJOb3RfQSBCcmFuZCIsIjI0LjAuMC4wIl1dLDBd&dt=1736401957222&bpp=1&bdt=60&idt=93&shv=r20250107&mjsv=m202501030301&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Df22668bce9793ae4%3AT%3D1735196613%3ART%3D1736401839%3AS%3DALNI_Mb4Xpwl1SO1AcvqroR6xccDm_sheQ&gpic=UID%3D00000f7c5320f40b%3AT%3D1735196613%3ART%3D1736401839%3AS%3DALNI_Mb1dz_DHiT2yDzXLMaB9CDkQl4XGg&eo_id_str=ID%3Dcdf7f2f01784f52d%3AT%3D1735196613%3ART%3D1736401839%3AS%3DAA-Afjb8kbeupLLyQ0QHQmZxpM4v&prev_fmts=0x0&nras=1&correlator=2675905313416&frm=20&pv=1&rplot=4&u_tz=240&u_his=7&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1032&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=447&ady=2537&biw=1903&bih=945&scr_x=0&scr_y=0&eid=31088039%2C31089543%2C95331833%2C95344788%2C95349404%2C95347432&oid=2&pvsid=2383748110568293&tmod=106500483&uas=0&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fnews%2F2025-01-lz-science-constraints-dark-interactions.html&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C0%2C1920%2C1032%2C1920%2C945&vis=1&rsz=%7C%7CpeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&bz=1&td=1&tdf=2&psd=W251bGwsbnVsbCxudWxsLDNd&nt=1&ifi=2&uci=a!2&btvi=1&fsb=1&dtd=99

Tədqiqat həmçinin səs mənzərələrinin daha geniş başa düşülməsinə töhfə verdi – hər hansı bir xüsusi mənzərədə eşidilən bütün səslər. Səs mənzərələri tez-tez konservasiya tədqiqatlarının bir hissəsi kimi istifadə olunur, lakin Sagar “səs mənzərələrini idarə edən qüvvələr haqqında bildiyimiz çox az şey var”.

O ümid edir ki, bu təməl iş səs mənzərələri vasitəsilə ekosistemin sağlamlığını izləmək yollarını inkişaf etdirməklə mühafizə səylərini təkmilləşdirmək üçün gələcək tədqiqatlar üçün platforma təmin edəcək .

“Tropiklərdə və bütün dünyada daha böyük quşlar ət üçün ovlanır” dedi. “Daha böyük quşlar aşağı tezlikdə zəng etməyə [meyillidir] və əgər aşağı tezlikdə heç bir səs tapmasaq , bu mənzərədə daha çox ov ola bilər.”

Sonra, Sagar səs-küylü bir mənzərədə həmyaşıdları ilə ünsiyyət qurmaq üçün bəzi quşların tezliklərinə əlavə olaraq mahnılarının vaxtını dəyişdirib-dəyişdirmədiyini anlamaq üçün 24 saatlıq səs mənzərəsi qeydlərindən istifadə etməyə ümid edir. O, quş müşahidəçilərinin və vətəndaş alimlərinin təbii dünyamız haqqında yeni fikirlərin kəşf edilməsində oynadığı mühüm rolu qeyd edir.

Daha çox məlumat: HS Sathya Chandra Sagar et al, Quşlarda akustik tezlik xüsusiyyətlərinin qlobal təhlili, Royal Society B Proceedings: Biology Sciences (2024). DOI: 10.1098/rspb.2024.1908

Jurnal məlumatı: Royal Society B 

Viskonsin-Madison Universiteti tərəfindən təmin edilmişdir