İkili neytron ulduzlarının birləşmələri, əsasən neytronlardan ibarət olan iki çox sıx ulduz qalığı arasında kosmik toqquşmalar, füsunkar əsas fizikasına və mümkün kosmoloji nəticələrinə görə çoxsaylı astrofizika tədqiqatlarının mövzusu olmuşdur. Bu hadisələrin simulyasiyasına və daha yaxşı başa düşülməsinə yönəlmiş əksər əvvəlki tədqiqatlar, neytron ulduzlarının birləşmələri zamanı mövcud olanlar kimi ekstremal şəraitdə Eynşteynin ümumi nisbilik tənliklərini həll etmək üçün nəzərdə tutulmuş hesablama metodlarına əsaslanırdı.

Maks Plank adına Qravitasiya Fizika İnstitutunun (Albert Eynşteyn İnstitutu), Yukava Nəzəri Fizika İnstitutunun, Çiba Universitetinin və Toho Universitetinin tədqiqatçıları bu yaxınlarda maqnit sahələri, yüksək sıxlıqlı maddələr, neutrino-radiasiya kimi tanınan neytronlar arasındakı qarşılıqlı təsirləri modelləşdirmək üçün çərçivədən istifadə edərək ikili neytron ulduzlarının birləşməsinin bu günə qədər ən uzun simulyasiyasını həyata keçirdilər. maqnitohidrodinamika (MHD) çərçivəsi.

Fiziki İcmal Məktublarında təsvir edilən onların simulyasiyası birləşmədən maqnit üstünlük təşkil edən reaktivin meydana çıxmasını , ardınca ikili neytron ulduz sisteminin qara dəliyə çökməsini göstərir.

“2019-cu ildə qravitasiya dalğası detektorları ikili neytron ulduzlarının birləşməsindən yaranan və birləşmədən dərhal sonra qara dəliyə çökən hadisəni aşkarladılar” deyə məqalənin ilk müəllifi Kota Hayaşi Phys.org-a bildirib. “Bu iş belə bir sürətlə çökən birləşmənin birləşmə və birləşmədən sonrakı dinamikasını aydınlaşdırmaq və gözlənilən hadisədən çoxlu xəbərçi siqnallarını (qravitasiya dalğası, elektromaqnit emissiyaları, neytrino emissiyaları) proqnozlaşdırmaq məqsədi daşıyır.”

Hayashi və onun həmkarları tərəfindən simulyasiya edilən birləşmə biri 1,25, digəri isə 1,65 günəş kütləsi olan müxtəlif kütlələrə malik iki neytron ulduz arasındadır. Onların simulyasiyası SFHo vəziyyət tənliyi adlanan riyazi modelə əsaslanırdı ki, bu riyazi model neytron ulduzlarının daxilində olanlar kimi ekstremal şəraitdə (məsələn, həddindən artıq temperaturda, sıxlıqda və təzyiqlərdə) maddənin necə davrandığını təsvir edir .

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?gdpr=0&us_privacy=1—&gpp_sid=-1&client=ca-pub-0536483524803400&output=html&h=280&slotname=8188791252&adk=1645945215&adf=308666314&pi=t.ma~as.8188791252&w=750&abgtt=6&fwrn=4&fwrnh=0&lmt=1750136118&rafmt=1&armr=3&format=750×280&url=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fnews%2F2025-06-simulation-reveals-emergence-jet-binary.html&fwr=0&rpe=1&resp_fmts=3&wgl=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTkuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTM3LjAuNzE1MS4xMDQiLG51bGwsMCxudWxsLCI2NCIsW1siR29vZ2xlIENocm9tZSIsIjEzNy4wLjcxNTEuMTA0Il0sWyJDaHJvbWl1bSIsIjEzNy4wLjcxNTEuMTA0Il0sWyJOb3QvQSlCcmFuZCIsIjI0LjAuMC4wIl1dLDBd&dt=1750136118504&bpp=1&bdt=204&idt=142&shv=r20250612&mjsv=m202506100101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Df22668bce9793ae4%3AT%3D1735196613%3ART%3D1750136111%3AS%3DALNI_Mb4Xpwl1SO1AcvqroR6xccDm_sheQ&gpic=UID%3D00000f7c5320f40b%3AT%3D1735196613%3ART%3D1750136111%3AS%3DALNI_Mb1dz_DHiT2yDzXLMaB9CDkQl4XGg&eo_id_str=ID%3Dcdf7f2f01784f52d%3AT%3D1735196613%3ART%3D1750136111%3AS%3DAA-Afjb8kbeupLLyQ0QHQmZxpM4v&prev_fmts=0x0&nras=1&correlator=6857166855928&frm=20&pv=1&rplot=4&u_tz=240&u_his=3&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1032&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=448&ady=2585&biw=1905&bih=945&scr_x=0&scr_y=0&eid=31092885%2C95331832%2C95353386%2C95362655%2C31092948%2C95362799%2C95359265%2C95362802%2C95363074%2C31091638&oid=2&pvsid=4511730643549322&tmod=481841775&uas=0&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fphys.org%2F&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C0%2C1920%2C1032%2C1920%2C945&vis=1&rsz=%7C%7CpeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&bz=1&td=1&tdf=2&psd=W251bGwsbnVsbCxudWxsLDNd&nt=1&ifi=2&uci=a!2&btvi=1&fsb=1&dtd=148

“Biz qravitasiya sahəsinin təkamülünü, neytrino radiasiyasını, maqnit sahəsini və hidrodinamikanı ehtiva edən bir simulyasiya həyata keçirdik” dedi Hayashi. “Bütün bu effektlər sistemdə mühüm rol oynayır. Biz Yapon superkompüteri Fuqakudan istifadə etməklə sistemi real vaxtda 1,5 saniyəlik rekord qıran qədər təkmilləşdirdik.”

Tədqiqatçılar müşahidə etdilər ki, onun birləşməsindən sonra onların simulyasiya etdikləri ikili neytron ulduz sistemi, fırlanan disk formalı struktur olan turbulent akkresiya diski ilə əhatə olunmuş qara dəliyə çevrildi. Maqnit-fırlanma qeyri-sabitliyi ilə idarə edildiyi üçün bu disk kütlənin atılmasına kömək edir və Poynting axını (yəni, elektromaqnit sahələri tərəfindən daşınan enerji axını) əmələ gətirir. Bu, qara dəliyin fırlanma oxu boyunca təqribən 10⁴⁹ erq/s parlaqlığına ekvivalent olan maqnitlə idarə olunan reaktivin meydana çıxması ilə nəticələndi.

“Bu, birləşmədən dərhal sonra qara dəliyə çökən ikili neytron ulduzlarının birləşməsindən maqnitlə idarə olunan reaktivin buraxılışını kəşf edən ilk işdir” dedi Hayashi.

“Bu, bu cür sistemin kainatdakı ən enerjili partlayış hadisəsi olan qamma-şüa partlamasını idarə edə biləcəyini göstərir. Biz aydınlaşdırdıq ki, reaktivi hərəkətə gətirən maqnit sahəsi birləşmədən sonrakı yığılma diskində dinamo adlı mexanizm vasitəsilə yaranır.”

Hayashi və onun həmkarları tərəfindən həyata keçirilən simulyasiya ikili neytron ulduzlarının birləşmələrinin mürəkkəb fizikasına yeni işıq salır və göstərir ki, bu birləşmələrin ardınca qara dəliklər əmələ gəldikdə , onlar həm də maqnit üstünlük təşkil edən reaktivin yaranmasına səbəb ola bilər. Gələcəkdə bu, neytron ulduzlarının birləşmə modellərini qamma-şüa partlayışlarının (yəni, çox qısa dalğa uzunluqlu yüksək enerjili şüalanmanın qısamüddətli partlayışları) istehsalını təsvir edən modellərlə potensial olaraq əlaqələndirərək, mövcud astrofiziki nəzəriyyələri təkmilləşdirməyə kömək edə bilər.

Gündəlik anlayışlar üçün Phys.org-a etibar edən 100.000-dən çox abunəçi ilə elm, texnologiya və kosmosda ən son yenilikləri kəşf edin . Pulsuz xəbər bülleteni üçün qeydiyyatdan keçin və mühüm nailiyyətlər, yeniliklər və tədqiqatlar haqqında gündəlik və ya həftəlik yeniləmələr əldə edin .Abunə ol

“Bu tədqiqat əsasən yalnız birləşmə, kütləvi atılma və reaktiv buraxılış dinamikasına yönəldi”, – Hayashi əlavə etdi. “Gözlənilən müşahidələri şərh etmək üçün bu simulyasiyaya əsaslanan elektromaqnit emissiyalarına diqqət yetirən əlavə təfərrüatlı araşdırmalara ehtiyac var.

“Bundan başqa, işıq sürətinin 99,9% -dən çox olan reaktivin sürətlənməsi qamma-şüa partlayışlarının müşahidəsindən nəzərdə tutulur və hazırkı simulyasiyada tutulmur. Qamma şüalarının partlamasını tam başa düşmək üçün sürətlənmə prosesini aydınlaşdırmaq üçün gələcək tədqiqatlara ehtiyac var .”

Müəllifimiz İnqrid Fadelli tərəfindən sizin üçün yazılmış , Liza Lok tərəfindən redaktə edilmiş və Robert Eqan tərəfindən yoxlanılmış və nəzərdən keçirilmiş bu məqalə diqqətli insan əməyinin nəticəsidir. Müstəqil elmi jurnalistikanı yaşatmaq üçün sizin kimi oxuculara güvənirik. Bu hesabat sizin üçün əhəmiyyət kəsb edirsə, lütfən, ianə (xüsusilə aylıq) nəzərdən keçirin. Siz təşəkkür olaraq reklamsız hesab əldə edəcəksiniz .

Ətraflı məlumat: Kota Hayashi və digərləri, Tez Qara Dəliyin formalaşması ilə Binary Neytron Star Birləşməsindən Jet, Fiziki Baxış Məktubları (2025). DOI: 10.1103/PhysRevLett.134.211407

Jurnal məlumatı: Fiziki baxış məktubları 

© 2025 Science X Network