Niyə insanlar ali təhsil almaq üçün könüllü olaraq borc götürməyi qanuni hesab edirlər və sonradan borc yükünə meydan oxuyurlar ki, bu, təhsilin vəd etdiyi həyat tərzindən həzz almağa mane olur?

Professor Jean François Bissonnette bu sualı “Social Science Information” jurnalında apardığı son araşdırmada araşdırır . O, borcun qəbul edilən legitimliyini itirdiyi İngiltərə və ABŞ-a diqqət yetirir və 2011-ci ildə Uoll Striti işğal etdən sonra tələbə borcuna qarşı etiraz hərəkatları yaranıb.

Montreal Universitetinin sosiologiya kafedrasının dosenti, iqtisadiyyat və siyasi nəzəriyyə sosiologiyası üzrə ekspert Bissonnette 2012-ci ildə Kvebekdə tələbələrin tətilindən sonra bu məsələ ilə maraqlanır.

“Həmin vaxt fəlsəfə doktorluğumu bitirmişdim və “Biz oxumaq istəyirik, borca ​​girmək yox” şüarı məndə rezonans doğurdu”, o xatırladıb. “Bu, indi də olduğu kimi, kreditdən asılılığın normallaşdığı bir vaxtda borcun tənqidini ifadə etdi.”

Kanadalı ev təsərrüfatları dünyanın ən çox borcu olan ailələr arasında olsa da, borcun birdəfəlik gəlirə nisbəti 175% -dən 180% -ə qədərdir, “siyasiləşmiş və mübahisəli hala gələn tələbə borcu istisna olmaqla, bu olduqca narahatedici vəziyyət nadir hallarda şübhə altına alınır. yer,” Bissonnette qeyd etdi.

Tələbə borcunun mənəvi iqtisadiyyatı

Təhsil almaq üçün borc götürməyin məntiqini təhlil etmək üçün Bissonnette iqtisadi münasibətləri onların qəbul edilən ədalətli və ya ədalətsizliyi baxımından nəzərdən keçirən mənəvi iqtisadiyyat konsepsiyasına əsaslanır.

Bissonnette izah etdi: “Tələbə borcu vəziyyətində, bu yanaşma dərin bir ikililiyi ortaya qoyur”.

“Bir tərəfdən borc qanuni olaraq qəbul edilir, çünki dərəcə uzun müddətdə öz bəhrəsini verəcək sərmayə hesab edilirsə, digər tərəfdən bu məntiq uzunmüddətli borclara əsaslanan həyat tərzini qəbul etməyə gətirib çıxarır. İkililik borcun mahiyyəti ilə bağlıdır: borcun qaytarılması öhdəliyi və bir şeyə borclu olmaq hissi ilə bağlı mənəvi ölçüləri var. Mənəvi iqtisadiyyat yanaşması bizə insanları borcu qəbul etməyə sövq edən motivləri araşdırmağa və bu qəbulun necə ola biləcəyini anlamağa imkan verir. yarışa girmək.”

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?gdpr=0&us_privacy=1—&gpp_sid=-1&client=ca-pub-0536483524803400&output=html&h=188&slotname=8188791252&adk=1687169288&adf=1857921027&pi=t.ma~as.8188791252&w=750&abgtt=6&fwrn=4&lmt=1729158349&rafmt=11&format=750×188&url=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fnews%2F2024-10-student-debt-individual-burden-english.html&wgl=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTUuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTI5LjAuNjY2OC4xMDEiLG51bGwsMCxudWxsLCI2NCIsW1siR29vZ2xlIENocm9tZSIsIjEyOS4wLjY2NjguMTAxIl0sWyJOb3Q9QT9CcmFuZCIsIjguMC4wLjAiXSxbIkNocm9taXVtIiwiMTI5LjAuNjY2OC4xMDEiXV0sMF0.&dt=1729157796425&bpp=1&bdt=133&idt=76&shv=r20241014&mjsv=m202410140101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Ddd084782a3980897%3AT%3D1725971170%3ART%3D1729158226%3AS%3DALNI_Ma1uv12HX_ctV-7loP2Dla_dLGslw&eo_id_str=ID%3D6cdee71e935b6dcb%3AT%3D1725971170%3ART%3D1729158226%3AS%3DAA-AfjZEH1DAbfRV50frmhACTroQ&prev_fmts=0x0&nras=1&correlator=2051470374705&frm=20&pv=1&rplot=4&u_tz=240&u_his=1&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1032&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=447&ady=2262&biw=1903&bih=911&scr_x=0&scr_y=0&eid=44759875%2C44759926%2C44759842%2C31087987%2C31088131%2C44798934%2C95341937%2C95343682%2C95344190%2C31087609&oid=2&pvsid=2247270578370245&tmod=268867487&uas=0&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fsort%2Fdate%2Fall%2Fpage2.html&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C911&vis=1&rsz=%7C%7CpeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&bz=0&td=1&tdf=2&psd=W251bGwsbnVsbCxudWxsLDNd&nt=1&ifi=2&uci=a!2&btvi=1&fsb=1&dtd=M

Təhsilin əmtəələşməsinin tənqidi

Bissonnette tələbə borcu ilə bağlı heç bir normativ mühakimə yürütməsə də, onun təhlili kritik bir ölçüyə malikdir. O, akademiyanın “bazar xidmətlərinin təchizatçısına” çevrilməsinə işarə edir, bununla da ali təhsil onun bazar dəyərinə endirilir.

“Bu dəyişiklik öyrənməyə ilk növbədə fərdi sərmayə kimi baxan təhsilin utilitar baxışı ilə izah edildi” dedi. “1960 və 1970-ci illərdən başlayaraq Milton Fridman kimi iqtisadçılar tərəfindən irəli sürülən bu fikir dövlətin ali təhsili maliyyələşdirməkdən əl çəkməsinə və özəl borcdan asılılığın artmasına haqq qazandırmaq üçün istifadə edilib”.

Bissonnette görə, borc vasitəsilə təhsilin fərdi maliyyələşdirilməsi “getdikcə məyus olan gözləntilərə əsaslanır: bir çox tələbələr orta sinif həyat tərzinə nail olmaq ümidi ilə ağır borc götürürlər – sabit, yaxşı maaşlı iş, ev sahibi olmaq və s. . —lakin bu perspektivlər daha təhlükəli iş bazarı və daşınmaz əmlak qiymətlərinin sürətlə artması ilə üzləşən bir çox məzun üçün getdikcə çətinləşir.”

Bissonnette ali təhsil üçün maliyyələşdirmə modelinin sürətlə dəyişdiyi İngiltərəyə diqqət çəkir: cəmi 25 il əvvəl universitet pulsuz idi, halbuki bu gün təhsil haqları ildə 9,250 funt sterlinqdir və orta bakalavr 45,000 funt sterlinq borcla məktəbi tərk edir.

“İngiltərədə universitet məzunlarının təxminən üçdə birinin tələbə kreditlərini ödəməyə başlamalı olduqları gəlir həddinə heç vaxt çatmayacağı təxmin edilir ” dedi Bissonnette. “ABŞ-da tələbə borcu ilk dəfə olaraq ev sahibi olmaq üçün maneəyə çevrildi.”

Etiraz hərəkatı yaranır

Bu fonda 2011-2012-ci illərdə ABŞ-da “Uoll Striti işğal et” aksiyasından sonra tələbə borcuna etiraz hərəkatı yarandı. Strike Debt və sonra Debt Collective kimi qruplar maliyyə sənayesinin gücü ilə mübarizə aparmaq üçün tələbə borclularını siyasi olaraq təşkil etmək üçün çalışdılar.

“Bu fəallar tələbə borcunun mənəvi və siyasi legitimliyinə meydan oxuyurlar” dedi Bissonnette. “Onlar hüquq olmalı olan təhsilin kreditorların spekulyasiya etdiyi maliyyə məhsuluna çevrilməsini pisləyirlər. Onlar həmçinin 2008-ci il böhranı zamanı bankların xilas edilməsi ilə borc yükü altında olan ev təsərrüfatlarına yardım göstərilməməsi arasındakı ikili standarta işarə edirlər. .”

Bu hərəkatların məqsədi borcları fərdi yükdən kollektiv fəaliyyət alətinə çevirməkdir. Onlar borc tətili və pulsuz ali təhsil üçün kampaniya və mövcud tələbə borcunun kütləvi şəkildə ləğvi kimi strategiyaları müdafiə edirlər.

Bu tələblər get-gedə siyasi maraq qazandı. 2020-ci il ABŞ prezidentliyi kampaniyası zamanı bir neçə Demokrat namizəd tələbə borcunun qismən ləğv edilməsini müdafiə etdi. Sonra, 2022-ci ilin avqustunda Bayden administrasiyası 40 milyondan çox borcalan üçün 20,000 dollara qədər borcunu bağışlayacaq bəzi tələbə borcunu ləğv etmək planını açıqladı .

Bununla belə, plan, xüsusən də respublikaçıların sərt müqaviməti ilə qarşılaşdı və onlar bunu artıq kreditlərini qaytarmış və ya ali təhsil almağa davam etməyənlərə qarşı ədalətsizlik kimi tənqid etdilər. Bu arqumentlər nəticədə proqramın 2023-cü ilin iyununda ABŞ Ali Məhkəməsi tərəfindən ləğv edilməsinə səbəb oldu.

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?gdpr=0&us_privacy=1—&gpp_sid=-1&client=ca-pub-0536483524803400&output=html&h=188&slotname=8188791252&adk=1687169288&adf=2996406042&pi=t.ma~as.8188791252&w=750&abgtt=6&fwrn=4&lmt=1729158377&rafmt=11&format=750×188&url=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fnews%2F2024-10-student-debt-individual-burden-english.html&wgl=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTUuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTI5LjAuNjY2OC4xMDEiLG51bGwsMCxudWxsLCI2NCIsW1siR29vZ2xlIENocm9tZSIsIjEyOS4wLjY2NjguMTAxIl0sWyJOb3Q9QT9CcmFuZCIsIjguMC4wLjAiXSxbIkNocm9taXVtIiwiMTI5LjAuNjY2OC4xMDEiXV0sMF0.&dt=1729157796426&bpp=1&bdt=134&idt=82&shv=r20241014&mjsv=m202410140101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Ddd084782a3980897%3AT%3D1725971170%3ART%3D1729158226%3AS%3DALNI_Ma1uv12HX_ctV-7loP2Dla_dLGslw&eo_id_str=ID%3D6cdee71e935b6dcb%3AT%3D1725971170%3ART%3D1729158226%3AS%3DAA-AfjZEH1DAbfRV50frmhACTroQ&prev_fmts=0x0%2C750x188%2C1005x124&nras=2&correlator=2051470374705&frm=20&pv=1&tl=az&rplot=4&u_tz=240&u_his=1&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1032&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=447&ady=4199&biw=1903&bih=911&scr_x=0&scr_y=557&eid=44759875%2C44759926%2C44759842%2C31087987%2C31088131%2C44798934%2C95341937%2C95343682%2C95344190%2C31087609&oid=2&psts=AOrYGsnb9B9pfFY-GnzwL-nARVwmGs1sWXCcm9aJCeiITa6Gx24v80LVaQnr-UM-wky2tkOGityScP41Rdg0gwyw2wUMxLSdSaSoqC0tnhMjEZZZXio&pvsid=2247270578370245&tmod=268867487&uas=1&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fphys.org%2Fsort%2Fdate%2Fall%2Fpage2.html&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1920%2C0%2C1920%2C1032%2C1920%2C911&vis=1&rsz=%7C%7CpeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&bz=1&td=1&tdf=2&psd=W251bGwsbnVsbCxudWxsLDNd&nt=1&ifi=3&uci=a!3&btvi=3&fsb=1&dtd=M

Modelin yenidən nəzərdən keçirilməsinə doğru?

Bu debat müasir cəmiyyətdəki dərin gərginliyi üzə çıxarır və sosial ədalət, fərdi və kollektiv məsuliyyət, təhsilin rolu və bərabərsizliyin təkrar istehsalı ilə bağlı mürəkkəb suallar doğurur.

Bu dilemmalarla üzləşən bəziləri ali təhsilin maliyyələşdirilməsi modelinin əsaslı şəkildə yenidən nəzərdən keçirilməsini tələb edirlər. Əsasən dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən ali təhsilə qayıtmağa çağırışlar var . Digərləri gəlirə əsaslanan ödəniş sistemləri və ya “universal tələbə gəliri” ideyası kimi ara həllər təklif edirlər.

Bissonnette-in fikrincə, “Bunlar mühüm müzakirələrdir, çünki onlar bizim təhsil sistemlərimizin və daha geniş mənada, bizim ictimai modellərimizin gələcəyinə aiddir. Tələbə borcu daha geniş məsələlərin əlamətidir, fərdi istəklər və ümumi rifah arasındakı gərginliyi kristallaşdırır. , bazarın məntiqi ilə sosial hüquqlar arasında, sosial hərəkətlilik vədi ilə sosial bərabərsizliyin təkrar istehsalı arasında”.

Daha çox məlumat: Jean François Bissonnette, Tələbə borcunun mənəvi iqtisadiyyatı: Farmakoloji yanaşma, Sosial Elm Məlumatı (2024). DOI: 10.1177/05390184241268512

Monreal Universiteti tərəfindən təmin edilmişdir