Nyu-York Dövlət Universitetinin Binghamton Universitetinin professor-müəllim heyətinin rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu kütləvi ixtisarlar və məlumat pozuntularının necə əlaqəli ola biləcəyini araşdırır. Onların nəzəriyyəsi: ixtisarlar narazı işçilərin əlavə stress və ya iş etibarsızlığı ilə üzləşdiyi şərait yaratdığından, onlar şirkətin məlumat pozuntularına qarşı həssaslığını artıran riskli davranışlara daha çox meyllidirlər.

“İşdən çıxarılma elanının kibertəhlükəsizlik pozuntularına təsiri” adlı məqalədə qeyd olunan araşdırma iyulun əvvəlində Vyetnamda keçirilən Sakit Okean Asiya İnformasiya Sistemləri Konfransında (PACIS) Binghamton fakültəsi tərəfindən təqdim edilib .

Tədqiqatın motivasiyası işdən çıxarılmalardan təsirlənən insanların qisas xarakterli davranışlarını və hakerlik yolu ilə zahirən “pis işi” “cəzalandırmaq” istəyən insanların sosial ədalət aspektini araşdırmaq olub. Tədqiqat Vyetnam Milli Universiteti və İngiltərədəki Liverpul Con Mures Universiteti də daxil olmaqla iki qitədəki alimlərlə əməkdaşlıqda aparılıb.

“Bəzi şirkətlər əvvəlcə ixtisarları elan etməklə, daha sonra işdən çıxarılan işçilərə girişi dayandırmaqla yaxşı olmağa çalışırlar, lakin bu, asanlıqla kibertəhlükəsizlik risklərinə qapı aça bilər – xüsusən də işdən çıxarılan işçi qisasçı hiss edirsə” dedi köməkçi professor Thi Tran. layihəyə rəhbərlik edən və məqaləni PACIS-də təqdim edən .

“Onlar əvvəllər işçi olduqları üçün yan keçə bilən təhlükəsizlik səviyyələri haqqında məxfi məlumatlara malikdirlər”, o əlavə edib. “Onlar sistem haqqında nə qədər çox bilsələr, bir o qədər pis ola bilər”.

Tədqiqatda tədqiqatçılar təklif edirlər ki, əgər şirkətlər işdən çıxarılma zamanı etik davranış və məlumat təhlükəsizliyini vurğulayan korporativ sosial məsuliyyət təşəbbüsləri ilə daha fəal olsalar, bu hallardan yaranan məlumatların pozulması riskini azalda bilərlər .

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?gdpr=0&us_privacy=1—&gpp_sid=-1&client=ca-pub-0536483524803400&output=html&h=135&slotname=2793866484&adk=675901022&adf=1873531024&pi=t.ma~as.2793866484&w=540&abgtt=6&fwrn=4&lmt=1721855690&rafmt=11&format=540×135&url=https%3A%2F%2Ftechxplore.com%2Fnews%2F2024-07-mass-layoffs-breaches.html&wgl=1&uach=WyJXaW5kb3dzIiwiMTAuMC4wIiwieDg2IiwiIiwiMTI2LjAuNjQ3OC4xODMiLG51bGwsMCxudWxsLCI2NCIsW1siTm90L0EpQnJhbmQiLCI4LjAuMC4wIl0sWyJDaHJvbWl1bSIsIjEyNi4wLjY0NzguMTgzIl0sWyJHb29nbGUgQ2hyb21lIiwiMTI2LjAuNjQ3OC4xODMiXV0sMF0.&dt=1721854454756&bpp=2&bdt=1243&idt=716&shv=r20240722&mjsv=m202407180101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3D9ead181ef67abbaa%3AT%3D1721801884%3ART%3D1721855451%3AS%3DALNI_MYoq0akGsLUXhAUIhnaG6TQeS4STg&eo_id_str=ID%3Db268401c0e4aeef7%3AT%3D1721801884%3ART%3D1721855451%3AS%3DAA-AfjYSUg2K_FFfwOkLTloH9McJ&prev_fmts=0x0%2C1423x739&nras=2&correlator=3876953621608&frm=20&pv=1&ga_vid=1057348607.1721801883&ga_sid=1721854455&ga_hid=1816983299&ga_fc=1&rplot=4&u_tz=240&u_his=1&u_h=900&u_w=1440&u_ah=860&u_aw=1440&u_cd=24&u_sd=1&dmc=8&adx=347&ady=1768&biw=1423&bih=739&scr_x=0&scr_y=0&eid=44759876%2C44759927%2C44759837%2C31085512%2C42531705%2C44798934%2C95334524%2C95334829%2C95337868%2C95338246%2C95336521%2C31078663%2C31078665%2C31078668%2C31078670&oid=2&pvsid=1471520183136358&tmod=153846045&uas=0&nvt=3&ref=https%3A%2F%2Fphys.org%2F&fc=1920&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C1440%2C0%2C1440%2C860%2C1440%2C739&vis=1&rsz=%7C%7CpeEbr%7C&abl=CS&pfx=0&fu=128&bc=31&bz=1&td=1&tdf=0&psd=W251bGwsbnVsbCwibGFiZWxfb25seV80IiwxXQ..&nt=1&ifi=2&uci=a!2&btvi=1&fsb=1&dtd=M

2023-cü ildə IBM Cost of Data Braach hesabatı məlumatların pozulması nəticəsində yaranan itkilərin əhəmiyyətini ortaya qoydu. Hesabatda bildirilir ki, həmin il məlumatların pozulmasının qlobal orta dəyəri əvvəlki üç illə müqayisədə 15% artaraq 4,5 milyon dollar təşkil edib.

Kütləvi ixtisarlar haqqında elanlar bugünkü başlıqlar arasında qeyri-adi olmasa da, bu şirkətlərin kibertəhlükəsizliklə əlaqəsi ilə bağlı çox az araşdırma aparılıb. Tədqiqatın aparılmasına kömək edən SOM dosenti Sumantra Sarkar dedi ki, bu, ilk növbədə, kütləvi ixtisar anlayışının nisbətən yeni bir fenomen olmasıdır.

“Köhnə günlərdə sənayelər daha çox əllə işləməyə yönəldilmişdi və siz insanları bir düymə ilə əvəz edə bilməzdiniz, lakin indiki informasiya texnologiyaları dünyasında siz minlərlə adamı işə götürürsünüz və insanları eyni dərəcədə işdən çıxara bilərsiniz. Bu, bizim tədqiqatımız üçün qapını açır, çünki insanlar statistik olaraq İT təhlükəsizlik zəncirinin ən zəif halqasıdır”, – Sarkar bildirib.

“İnsanlar işdən çıxarma kimi mühitlərindəki tətiklərə reaksiya verirlər” dedi, “və buna görə də təhlükəsizlik problemləri tez-tez ya təşkilat daxilindəki insanlardan, ya da infrastruktur haqqında daxili məlumatı olan satıcılardan qaynaqlanır.”

Tədqiqatçılar bildiriblər ki, şirkətlər köhnəlmiş təhlükəsizlik sistemlərindən istifadə etməklə yanaşı, ixtisarlara cavab olaraq xərclərin azaldılması tədbiri kimi İT və kibertəhlükəsizlik tapşırıqlarını da autsorsing etməklə özlərini həssas vəziyyətdə qoya bilərlər.

Bundan əlavə, işdən çıxarılmaların ardınca gedən neqativ təbliğat insanları şirkətin maliyyə problemlərindən və ya zəif rəhbərlikdən əziyyət çəkdiyi qənaətinə gəlməyə səbəb ola bilər ki , bu da siyasi motivləri olan hakerlər üçün fürsət yarada bilər.

“İnsanlar ixtisar haqqında eşidəndə, bu, onların və ya cəmiyyətdəki hər kəsin başına gələ biləcək pis bir şey kimi qiymətləndiriləcək. Beləliklə, insanların məlumatı necə istehlak etdiyinə uyğunlaşırsınızsa, bir iş qurmaq üçün əlinizdən gələni etmək istərdiniz. Mənfi nəticələri minimuma endirmək üçün ictimaiyyətin zehnində yaxşı bir şəkil var “dedi Tran.

“Biz təkcə kütləvi ixtisarlar nəticəsində məlumatların pozulması kimi bir şeyin baş vermə ehtimalına deyil, həqiqətən də belə bir şeyin baş verəcəyi təqdirdə şiddətinə baxırıq.”

Daha çox məlumat: Tran, T et al. Kibertəhlükəsizlik Pozuntularına İşdən Çıxarma Elanının Təsirləri, PACIS 2024 Prosedurları (2024). aisel.aisnet.org/pacis2024/tra … rack07_secprivacy/10